Beth yw System Rheoli Ansawdd (QMS) a pham gofynnir i ni reoli ansawdd mewn gofal iechyd yn y ffordd hon?
Gan Jonathan Clarke, Arweinydd Clinigol yng Ngweithrediaeth GIG Cymru, Chyfarwyddwr Meddygol Cynorthwyol ar gyfer Gwella Ansawdd ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan, a Ymgynghorydd Clust, Trwyn a Gwddf
Mae’r Ddyletswydd Ansawdd, a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru, yn argymell y dylai systemau gofal iechyd weithredu o fewn System Rheoli Ansawdd (QMS) i ddarparu gwasanaethau o ansawdd uwch. Ond beth yw System Rheoli Ansawdd a pham gofynnir i ni reoli ansawdd mewn gofal iechyd fel hyn?
Yn draddodiadol ym maes gofal iechyd, roedd gwelliant tuag at wasanaeth o ansawdd uwch yn troi o amgylch ymchwil, archwilio a gweithredu. Fodd bynnag, nid oedd y dull hwn bob amser yn cyflawni’r canlyniadau angenrheidiol. Felly, tua 20 i 30 mlynedd yn ôl, dechreuodd gofal iechyd gofleidio methodoleg gwella ansawdd, a gymerwyd o ganrif o ddefnydd mewn diwydiant i wella gwasanaethau a chynhyrchion.
Dangosodd gwella ansawdd (GA) addewid gwirioneddol ond daeth sylweddoliad nad oedd GA ar ei ben ei hun yn ddigon i godi ansawdd i’r lefelau sydd eu hangen ar gyfer gofal iechyd drwy’r amser. Roedd angen dull newydd arnom a datblygwyd System Rheoli Ansawdd yn seiliedig ar Drioleg Juran o gynllunio, gwella a rheoli ansawdd ar gyfer gofal iechyd. Felly, gadewch i ni edrych yn agosach ar y model QMS gofal iechyd hwn.
Yn ganolog i’r model QMS ar gyfer gofal iechyd mae ansawdd. Ond beth yw ansawdd mewn gofal iechyd? Gellir diffinio ansawdd yn syml fel paru’r gwasanaeth ag anghenion defnyddiwr y gwasanaeth. Ym maes gofal iechyd, mae’r anghenion hyn wedi’u grwpio o dan nodweddion ansawdd diogel, amserol, effeithlon, effeithiol, teg ac sy’n canolbwyntio ar y person, neu STEEEP fel y’i gelwir. Fodd bynnag, er nad yw wedi’i ychwanegu’n swyddogol ar hyn o bryd, dylem ychwanegu seithfed ‘E’ ar gyfer ecogyfeillgarwch. Dylai ein hymdrechion i wella weithio tuag at wella cymaint o’r nodweddion hyn â phosibl os ydym am wella ansawdd i ddefnyddwyr ein gwasanaeth.
Wedi’i lapio o amgylch y craidd canolog ansawdd hwn mae cynllunio ansawdd, gwella ansawdd a rheoli ansawdd. Rhaid i’r tair disgyblaeth hyn fod ar gael a gweithio’n agos gyda’i gilydd mewn ffordd gysylltiedig i arwain rheoli ansawdd, parhau i wella tuag at lefelau uwch o ansawdd a chynnal unrhyw enillion a wneir. Yna mae sicrwydd ansawdd o amgylch y model cyfan. Dim ond pan fydd y pedair elfen hyn yn gweithio mewn cytgord y gallwn gyflawni rheoli ansawdd.
Wel, y broblem yw, heb gynllunio ansawdd (QP), mae risg y bydd yr holl adnoddau prin ar gyfer gwella ansawdd yn cael eu gwastraffu yn gwella’r peth anghywir, gan arwain at lawer o waith da ond heb unrhyw effaith ar ansawdd. Neu, heb reoli ansawdd (QC) yna mae’r holl waith sydd wedi’i wneud i wella gwasanaeth yn mynd yn ôl yn araf i’r cyflwr gwreiddiol fel pe na bai unrhyw welliant wedi’i wneud o gwbl. Yna mae angen rhywfaint o atebolrwydd ac adrodd drwy strwythur llywodraethu i sicrhau bod gwasanaethau o ansawdd uwch yn parhau i gael eu darparu a heb y sicrwydd ansawdd (SA) hwn mae risg y gellid cofleidio’r status quo heb ysgogiad i newid.
Mae hyn wedi ein harwain at y sefyllfa bresennol, lle cydnabyddir bod angen system sy’n ymgorffori’r pedair elfen ansawdd sef cynllunio, gwella, rheoli a sicrwydd. Dim ond pan fydd y pedwar gyrrwr ansawdd hyn yn cael eu datblygu a’u cysylltu â’i gilydd y gallwn gyflawni system rheoli ansawdd a fydd yn sicrhau gwelliant parhaus a chynaliadwyedd i ddarparu’r gwasanaeth o ansawdd uchel sydd ei angen arnynt, ac yr ydym yn ymdrechu i’w ddarparu, i’n defnyddwyr gwasanaeth.
Drwy’r Partneriaeth Gofal Diogel fel rhan o ffrwd waith Dyletswydd Arweinwyr Ansawdd, bydd Gweithrediaeth GIG Cymru yn cefnogi sefydliadau ledled GIG Cymru yn y misoedd nesaf i ymgorffori QMS ar lefel sefydliadol. Gobeithio y bydd hynny’n darparu’r cam nesaf i’r cyfeiriad cywir tuag at sicrhau gwasanaethau o ansawdd uchel yn gyson i’r rhai yn ein gofal.