Diogelwch Seicolegol – beth ydyw a pham fod pawb yn siarad amdano yn sydyn?
Diogelwch Seicolegol – beth ydyw a pham fod pawb yn siarad amdano yn sydyn?
Gan Benna Waites, Seicolegydd Clinigol Ymgynghorol, Arweinydd Clinigol, Gwelliant Cymru, Cyd-bennaeth Cwnsela Seicoleg a Therapïau Celf, Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan
Mae diogelwch seicolegol yn flaenoriaeth allweddol i’r Grŵp Cydweithredol ar gyfer Gofal Diogel, gyda’r nod o greu’r amodau ar gyfer newid, gan hybu momentwm drwy ddileu rhwystrau a chefnogi gwelliant ar draws y system. Mae diogelwch seicolegol yn chwarae rhan allweddol yn Fframwaith y Sefydliad Gwella Gofal Iechyd ar gyfer Gofal Diogel, Dibynadwy ac Effeithiol a bydd yn parhau i fod yn ffocws drwy gydol y Grŵp Cydweithredol.
Rwyf wedi bod yn siarad am ddiogelwch seicolegol er 2016 pan ddechreuom ei gynnwys gyntaf yn y Rhaglen Arweinyddiaeth fewnol yr oeddwn yn ei chynnal gyda chydweithwyr ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan. Bryd hynny roedd yn teimlo fel pwnc arbenigol nad oedd llawer o bobl wedi clywed amdano, ond a gafodd groeso mawr gan ein cyfranogwyr bob amser. Roedd yn ymddangos bod pobl yn hoffi bod y syniad yn adlewyrchu realiti eu bywydau gwaith o ddydd i ddydd ac i enwi rhywbeth yr oeddent yn teimlo oedd yn berthnasol iawn i’w profiadau yn y gwaith. Ymlaen at 2023, gyda phrofiad o bandemig byd-eang ac yn wynebu’r heriau gweithlu ac ariannol mwyaf yr ydym erioed wedi’u profi, mae’r byd o’r diwedd yn dal i fyny â phwysigrwydd diogelwch seicolegol.
Felly beth yw diogelwch seicolegol?
Mae diogelwch seicolegol yn ymwneud â chymryd risgiau rhyngbersonol – mae’n gred gyffredin y gall pobl drafod syniadau, pryderon, camgymeriadau neu gwestiynau heb gael eu diystyru neu eu gwneud i edrych yn wirion. Mewn timau sydd â lefel uchel o ddiogelwch seicolegol, mae aelodau’r tîm yn gallu cwestiynu a herio ei gilydd yn agored, yn barchus ac yn hyderus, gan wybod na fydd eu perthnasoedd gwaith yn cael eu bygwth gan y sgyrsiau hyn. Pan fydd hyn yn digwydd, mae’n golygu bod y gwaith yn elwa ar lygaid, clustiau ac ymennydd pawb sy’n perthyn i’r tîm hwnnw.
Pam mae pawb yn siarad am ddiogelwch seicolegol?
Daeth y newid mawr o ddyfais academaidd i drafodaeth boblogaidd gan astudiaeth o’r enw Project Aristotle a gynhaliwyd gan Google, a adroddwyd amdano yn y New York Times yn 2016. Ar ôl mynd ati i geisio adeiladu’r tîm perffaith (gyda pherfformiad ac elw yn flaenllaw yn eu meddyliau), ni ddaeth ymchwilwyr Google o hyd i’r hyn yr oeddent yn ei ddisgwyl ar y dechrau. Roedd yn ymddangos nad oedd gan brofiad, cymwysterau na newidynnau personoliaeth unrhyw bŵer rhagfynegi. Fodd bynnag, ar ôl iddynt gynnwys mesurau diogelwch seicolegol yn eu dadansoddiad, dywedodd yr ymchwilwyr ei fod yn teimlo “fel pe bai popeth wedi disgyn i’w le”. Roedd yn galluogi llawer mwy o ragfynegiad o berfformiad tîm nag unrhyw fetrig arall.
Sut mae hyn yn berthnasol i leoliadau iechyd?
Ers i Amy Edmondson, Athro Ysgol Fusnes Harvard sydd ar flaen y gad yn y maes, gyhoeddi am y tro cyntaf ar ddiogelwch seicolegol yn 1999, bu cysylltiad clir ag iechyd. Mewn gwirionedd, mae ei Ted Talk gwreiddiol ardderchog yn dechrau drwy roi’r enghraifft o nyrs mewn ysbyty prysur yn sylwi ar gamgymeriad meddyginiaeth posibl ond yn penderfynu peidio â chodi llais rhag ofn y byddai’n cythruddo’r staff meddygol.
Bydd rhai o’r problemau mwyaf dyrys a wynebwn ym maes iechyd, gan gynnwys yr her o droi “digwyddiadau byth” yn bethau nad ydynt byth yn digwydd mewn gwirionedd, yn aml yn cynnwys llinyn adnabyddadwy o ddiogelwch seicolegol llai nag optimaidd yn cyfrannu at ganlyniadau gwael – aelodau tîm sy’n gwybod bod problem ond ddim yn teimlo y gallant ei godi. Mae diffyg diogelwch seicolegol yn aml yn bresennol mewn digwyddiadau difrifol a gellir ei ganfod mewn ystod o ganfyddiadau ymchwiliad (er efallai na chaiff ei enwi felly bob amser). Roedd grŵp o obstetryddion a gynaecolegwyr yr oeddwn yn gwneud cyflwyniad iddynt yn ddiweddar yn teimlo ei fod yn hynod berthnasol i adolygiad Kirkup a gyhoeddwyd y llynedd ar wasanaethau Mamolaeth a Newyddenedigol yn Nwyrain Caint.
Mae ymchwil wedi’i chynnal mewn amrywiaeth o leoliadau iechyd sy’n dangos bod lefelau uchel o ddiogelwch seicolegol yn cyd-fynd ag ystod eang o ganlyniadau tîm hynod ddymunol gan gynnwys creadigrwydd, adrodd ar gamgymeriadau a pherfformiad, yn ogystal â llesiant staff a nifer y bobl sy’n bwriadu gadael eu swyddi.
Pan fûm yn cyd-gadeirio gwaith cymuned Q y Sefydliad Iechyd ar Seicoleg ar gyfer Gwella, daeth diogelwch seicolegol i’r amlwg fel un o’r meysydd mwyaf perthnasol i wellhäwyr ei ddeall a’i gymhwyso i’w gwaith gwella gyda sefydliadau gofal iechyd.
Felly beth ydyn ni’n mynd i’w wneud yn ei gylch?
Mae diogelwch seicolegol yn bwnc cymhleth, wedi’i ddylanwadu gan lawer o newidynnau gwahanol. Mae gan arweinwyr ran allweddol i’w chwarae wrth sefydlu normau diwylliannol mewn timau, a gall gwaith gwella a wneir yn y ffordd gywir fod yn fecanwaith ardderchog ar gyfer galluogi timau i weithio gyda’i gilydd gyda mwy o ddiogelwch seicolegol.
Ond mae gwybod yn syml am ddiogelwch seicolegol yn gam cyntaf pwysig – mae meddwl am sut rydych chi’n cyfrannu at eich timau, a gwahodd ac ymateb i gyfraniadau eraill mewn ffordd a allai gynyddu’r siawns y bydd pobl yn codi llais yn y dyfodol yn fan cychwyn da.
Ble nesaf?
Nid yw diogelwch seicolegol yn ddiben ynddo’i hun – y pridd ydyw yn lle’r hedyn, yr amodau y gall timau ffynnu ynddynt a gwneud eu gwaith gorau. Os ydych chi eisiau gwybod mwy, bydd yr adnoddau hyn yn eich helpu i ddyfnhau eich dealltwriaeth: